Eén van de grootste havens ter wereld; een cruciaal knooppunt voor internationale handel en transport en recent groots uitgebreid: we hebben het dan over onze eigen Rotterdamse haven. Om de beschreven positie van cruciaal knooppunt te behouden én te versterken, was uitbreiding noodzakelijk. Dit leidde tot de bouw van de Tweede Maasvlakte: een indrukwekkend staaltje van maritieme innovatie en civiele techniek.
In dit Bouwverhaal bekijken we de drijvende krachten achter dit megaproject. Daarnaast behandelen we de technische uitdagingen én de innovatieve oplossingen die dit project mogelijk maakte.
Uitbreidingsdrang
In de jaren ‘70 van de vorige eeuw werd de Eerste, de oorspronkelijke,Maasvlakte voltooid. Men ging ervan uit dat deze Maasvlakte groot genoeg was om de vraag aan te kunnen. Echter, door toenemende globalisering steeg ook de vraag naar toenemende mogelijkheden voor transport om alle gebieden met elkaar te verbinden (of: door toenemende mogelijkheden voor transport ontstond toenemende globalisering; deze twee ontwikkelingen zijn nauw verbonden). De oplossing bestond in de uitbreiding van de Eerste Maasvlakte. De naam voor dit nieuwe landaanwinningsproject zal niemand hebben verrast: meestal komt, na de Eerste, de Tweede. Zo ook hier, en de Tweede Maasvlakte werd geboren.
“De Tweede Maasvlakte is een mijlpaal in de geschiedenis van de Rotterdamse haven en een cruciale stap in de verdere ontwikkeling van ons maritieme knooppunt”
Het project in vogelvlucht
De titel van deze paragraaf luidt: ‘In Vogelvlucht.’ Het is inderdaad aan te raden dit grootse project eens van boven te bekijken; vanaf daar ziet het er nog indrukwekkender uit dan vanaf de grond. Maar ‘In Vogelvlucht’ heeft natuurlijk nog een betekenis, en die betekenis willen we verder uitdiepen: Hoe verliep het project?
De bouw van de Tweede Maasvlakte begon in 2008 en werd voltooid in 2013. De haven werd met maar liefst 2000 hectare uitgebreid. Het nieuwe gebied biedt ruimte voor diepzee terminals, distributiecentra en industriële activiteiten, waardoor de haven nog beter is uitgerust om de grootste schepen ter wereld te kunnen verwelkomen. Deze uitbreiding was natuurlijk niet gratis: alle kosten bij elkaar genomen kostte het project ongeveer 3 miljard euro. Aangezien Nederland een open economie kent die zwaar leunt op de buitenlandse handel is dit wat ons betreft een investering die eenvoudig terugverdiend kan worden.
Wat niet eenvoudig was, zoals bij zoveel grote óf/en grootste Bouwverhalen, was de landaanwinning. Op de gebieden aan de ene kant van de oorspronkelijke, Eerste Maasvlakte, was al gebouwd. Daarom werd besloten om nieuw land te vormen door het opspuiten van zand uit de Noordzee. Hiervoor waren, naast tientallen baggerschepen, ook miljoenen kubieke meters zand nodig. Om dit alles voor elkaar te krijgen was natuurlijk nauwkeurige planning én uitvoering nodig: Je wilt niet dat je Tweede Maasvlakte een nieuw Atlantis wordt.
Elk goed bedrijf kent een aantal waarden of principes waarnaar gehandeld wordt. Dit project kent dat ook: Duurzaamheid. Er werden verschillende maatregelen genomen om de ecologische impact te minimaliseren en daarnaast biodiversiteit te bevorderen op het nieuwe stuk land:
- Natuurlijke aanpassingen. Tijdens de aanleg werd rekening gehouden met de natuurlijke stromingen en sedimentatie patronen van de Noordzee om een duurzame (dus blijvende en niet weg zakkende) kustlijn te creëren.
- Natuurlijke habitats: Speciale natuurgebieden, zoals de Maasvlakte 2-natuurcompensatie, werden ontwikkeld om habitats voor zeevogels en zeehonden te behouden en te bevorderen.
- Duurzame energie: De Tweede Maasvlakte biedt ruimte voor duurzame energieproductie, zoals windparken.
Economische voordelen
De economische impact van de Tweede Maasvlakte is enorm. Naast toegenomen capaciteit heeft de bouw gezorgd voor duizenden banen. De uitbreiding versterkt ook de positie van Rotterdam als de belangrijkste maritieme toegangspoort naar Europa.
“Met de Tweede Maasvlakte kunnen we onze concurrentiepositie versterken en blijven groeien als een toonaangevend logistiek knooppunt”
Stappenplan: hoe bouw je een Tweede Maasvlakte?
Een aantal dingen zijn al gezegd over de Tweede Maasvlakte, maar hoe zorg je nou dat zoiets wordt gemaakt? Een aantal ‘tips’:
1. Gebruik goede, geavanceerde baggerschepen
Eén van de belangrijkste dingen is het gebruik van geavanceerde baggerschepen (zoals de ‘Cristóbal Colón’ en de ‘Leiv Eiriksson’, zoek maar op). Deze schepen zijn uitgerust met technologieën die het nieuwste van het nieuwste zijn als het gaat over het opspuiten van zand. Je kan niet zomaar zand pakken en ergens anders neerleggen; de kustlijn kan verzakken.
2. Monitor de impact op het milieu
Tijdens de bouw werd continu gekeken wat de milieueffecten waren. Hier gaat het over het beoordelen van de waterkwaliteit, de effecten op de zeebodem en de impact op de fauna.
3. Hou de toekomst voor ogen; gebruik innovatieve kades en terminals
De nieuwe kades en terminals zijn ontworpen met de toekomst in gedachten (meer uitbreiding!). Ze zijn uitgerust om de nieuwste generatie megaschepen te ontvangen én ze bieden faciliteiten voor efficiënte overslag: het overzetten van goederen of producten van een schip naar container bijvoorbeeld). Automatisering is daarbij natuurlijk van belang, met geavanceerde kranen en robots die zorgen voor een snelle verwerking van de vele goederen.
De toekomst van de Tweede Maasvlakte
Net als in veel Bouwverhalen kijken we ook hierbij naar de toekomst. Uiteraard zal de toekomst, planmatig, gericht zijn op verdere ontwikkeling en optimalisatie. Innovaties op het gebied van automatisering, duurzaamheid en ook zeker digitalisering blijven centraal staan. Te denken valt aan de Rotterdam Port Connector, een digitaal platform voor logistieke efficiëntie, en de inzet op groene waterstof als brandstof, tonen aan dat de haven klaar is voor de toekomst.
De bouw van de Tweede Maasvlakte is een knap staaltje werk en het laat goed zien wat Nederlanders allemaal kunnen (en van oudsher ook doen) met water en landwinning. Het toont de geest van de Nederlandse maritieme sector die niet stilstaat, maar continu vooruit wil. Met de uitbreiding is de haven van Rotterdam klaar om de toegenomen logistieke uitdagingen aan te gaan en blijft het als maritiem gebied, geheel volgens Nederlandse traditie, een cruciaal knooppunt in de wereldwijde handel: Vroeger Amsterdam, nu Rotterdam.
