Denemarken is een interessant land op veel gebieden. Het land staat op plek 132 op de wereldranglijst van landoppervlak (precies één plek boven Nederland) met een oppervlakte van 43.094 vierkante kilometer. Maar niets is (eigenlijk!) minder waar. Niet meegenomen in deze ranglijst is Groenland, dat een onderdeel is van het Koninkrijk Denemarken (met een oppervlakte van maar liefst 2.166.086 vierkante kilometer). Dus Denemarken lijkt klein, maar is groot. Zo is het ook als het gaat over duurzaamheid: de hoofdstad van Denemarken (en formeel dus ook van Groenland) is Kopenhagen en deze stad heeft als doel gesteld om tegen 2025 koolstofneutraal te zijn.
In dit Bouwverhaal kijken we naar de initiatieven en projecten die deze Deense stad tot een pionier in duurzaamheid maken.
Fietsvriendelijk
Nederland staat bekend als fietsland, maar dat betekent natuurlijk niet dat wij het enige land zijn met mensen die zich middels de tweewieler bewegen. Kopenhagen staat óók bekend als fietsstad. De stad heeft een netwerk van meer dan 400 kilometer aan fietspaden (en dat met een oppervlakte, inclusief buitenwijken, van 86,4 vierkante kilometer). Ruim 60% van de inwoners fietst dagelijks naar werk of school, wat niet alleen bijdraagt aan een vermindering van CO2-uitstoot (anders zouden ze met de auto of het openbaar vervoer gaan), maar ook aan iets anders:
“Fietsen is niet alleen goed voor het milieu, het bevordert ook de gezondheid en het welzijn van onze burgers,” zegt Morten Kabell, voormalig wethouder voor Techniek en Milieu van Kopenhagen.’’
Supercykelstier: snelle fietsroutes
‘Supercykelstier:’ Het klinkt voor ons wellicht als een soort superstier op een fiets (met alle associaties van dien), maar dit betekent eigenlijk super fietsroutes. Deze routes zijn ontworpen om snelle én veilige fietspaden te bieden die de voorsteden met het stadscentrum verbinden. Omdat de mensen eenvoudig vanuit de voorsteden naar het centrum kunnen fietsen via duidelijk aangegeven en grote fietspaden is de verkeerscongestie ook nog eens verminderd: Echt super, die fietspaden!
Duurzame energievoorziening
Zoals eerder gezegd streeft Kopenhagen ernaar om tegen 2025 volledig koolstofneutraal te zijn; duurzame energie speelt een cruciale rol in dit plan. De stad maakt gebruik van windenergie, waarbij windturbines zowel op het land als in de nabijgelegen zee staan opgesteld. De turbines dragen aanzienlijk bij aan de energievoorziening van de stad.
Een ander belangrijk element van Kopenhagens duurzame energiebeleid is het stadsverwarmings- en koelingssysteem (vooral verwarmen is nodig met het relatief koude zeeklimaat). Dit systeem maakt gebruik van afvalverbranding en biomassa om duurzame warmte te leveren aan woningen en bedrijven. Het is één van de grootste en meest efficiënte stadsverwarming systemen ter wereld én het helpt de CO2-uitstoot aanzienlijk verminderen.
Groene ruimtes en stedelijke natuur
Groene ruimtes zijn een essentieel onderdeel van de stadsontwikkeling in Kopenhagen. Er is grootschalig geïnvesteerd in het creëren en onderhouden van parken, waterwegen en groene daken, maar er is meer gedaan.
Amager Bakke: een uniek project
Eén van de meest innovatieve en ook leuke projecten is Amager Bakke, ook bekend als CopenHill. Deze afval/energiecentrale heeft niet alleen de capaciteit om afval om te zetten in energie voor de stad (zoals eerder beschreven), maar het biedt ook recreatieve ruimte: Er is een wandelpad (mooi), een klimwand (inventief) en een skibaan op het dak (bijzonder, en ook handig in een land zonder bergen). Amager Bakke is een perfect voorbeeld van hoe functionele infrastructuur kan worden gecombineerd met recreatieve en ook nog eens ecologische voordelen. Win-Win-Win.
Waterbeheer
Aangezien Kopenhagen aan de kust ligt (op een eiland zelfs) is het gevoelig voor de effecten van stijgende zeespiegel en toegenomen, hevige regenval (zoals de gevolgen van klimaatverandering zijn). De stad is proactief geweest en heeft stappen ondernomen om deze gevaren aan te pakken.
Cloudburst Management Plan
Het Cloudburst Management Plan is één van Kopenhagens meest ambitieuze projecten om mogelijke overstromingen, veroorzaakt door zware regenval, te beheersen. Dit plan omvat de aanleg van ondergrondse reservoirs, groene straten en parken die als tijdelijke wateropvang dienen, en kanalen die overtollig water naar de haven afvoeren.
Mooi, en wellicht belangrijk voor in de toekomst, maar hoe krijg je je bevolking nou zover om in alle plannen mee te gaan? De stad verandert flink, en voor de inwoners zal het echt niet altijd leuk zijn om altijd te fietsen (het regent vaak). Dus, hoe krijg je de bevolking zover?
Gemeenschapsbetrokkenheid door educatie
Educatie blijkt opnieuw van doorslaggevend belang. Duurzaamheid is niet alleen een overheidsinitiatief wat top-down op de bevolking wordt uitgestort (zoals regen); duurzaamheid is een gedeelde verantwoordelijkheid waarin de gemeenschap actief wordt betrokken. De stad organiseert tal van educatieve programma’s en evenementen om de bewoners bewust te maken van duurzaamheid en hen aan te moedigen deel te nemen aan milieuvriendelijke activiteiten.
Een voorbeeld is het stad tuinieren: Wij in Nederland kennen volkstuinen, en dat lijkt er wel een beetje op. Bewoners verbouwen in deze stadstuinen gezamenlijk groente en fruit. Deze projecten bevorderen niet alleen duurzaamheid (de bevolking kan zelf de verbouwde groenten en het verbouwde fruit nuttigen) maar het versterkt ook de gemeenschap banden door een gezamenlijk project.
