Als je een blog hebt zoals Bouwverhaal, is het leuk om de bezoekersaantallen te zien stijgen. Wat minstens net zo leuk is, is als de NOS een artikel plaatst over duurzaam bouwen en wonen.
Het laat de impact van ons platform maar weer eens haarfijn zien, aangezien wij vaak artikelen over dit onderwerp plaatsen 😉
Naast deze wat minder serieuze noot is het ook tijd om ons op de inhoud te storten. Het doel van dit Bouwverhaal is om de toekomst van Biobased bouwen eens wat nader te onderzoeken. Eerst de feiten. In de komende zes jaar wil het kabinet dat 30 procent van de nieuw te bouwen woningen in Nederland – zo’n 270.000 huizen – wordt opgetrokken uit biobased materialen. Dat zijn materialen van natuurlijke oorsprong, zoals hout, hennep en bamboe. Maar: Hoe realistisch is deze ambitie? Volgens NOS ‘zien experts hinderissen (ja, er staat echt hinderissen. Zoek het artikel van 23-11-24 maar op).’ Deze hindernissen (wat natuurlijk wordt bedoeld, flauw dit) gaan voornamelijk over de onderwerpen waar het altijd over gaat: Haalbaarheid, maar voornamelijk: Geld. Voordat wij dit onderwerp verder aansnijden, eerst een aantal aanvullingen op het NOS-artikel (hopelijk zonder spelfouten).
Waarom zou je biobased bouwen?
Als het aan biobased bouw pioniers ligt, zou de wereld al veel verder zijn met bouwen op natuurlijke basis. Biobased bouwen zorgt niet alleen voor een gezonder binnenklimaat, maar heeft ook een aanzienlijke impact op de CO2-balans. Waar traditionele bouwmaterialen zoals beton en bakstenen enorme hoeveelheden CO2 uitstoten, slaan biobased materialen juist CO2 op.
Ad Vlems, initiatiefnemer van het ecodorp in Boekel, rekende het effect uit: “In de 36 woningen die wij hier hebben gebouwd, is 800 ton CO2 opgeslagen. “Als we diezelfde woningen met bakstenen en beton hadden gebouwd, hadden we juist 600 ton CO2 uitgestoten.” Met een bouwsector die verantwoordelijk is voor een derde van alle CO2-uitstoot in Nederland, is de keuze voor biobased materialen bijna een no-brainer.
Daarnaast zijn huizen van natuurlijke materialen voor veel bewoners aantrekkelijk. “Een biobased huis voelt veel fijner om in te wonen,” zegt John Verweij, bewoner van een biobased woning. “Het binnenklimaat is gezonder en comfortabeler.Ik wil nooit meer anders!”
Biobased materialen: Een wereld vol mogelijkheden
Ja, letterlijk: Een wereld vol mogelijkheden. We zetten enkele mogelijkheden op een rijtje, maar we bespreken ook: Wat maakt een bouwmateriaal biobased?
Volgens de officiële definitie moet een materiaal voor minimaal 70 procent uit hernieuwbare grondstoffen bestaan. Een huis wordt als biobased beschouwd als ten minste 30 procent van de gebruikte materialen natuurlijk is. En daar zijn inmiddels heel wat opties voor.
- Hout: Dit klassieke bouwmateriaal maakt een comeback. Dankzij moderne technieken kan hout concurreren met beton op het gebied van sterkte en duurzaamheid.
- Hennep: Albert Dun uit Groningen teelt hennep (later meer over Albert)
- Bamboe: Dit snel groeiende gras is stevig, flexibel en duurzaam. Het wordt al gebruikt voor vloeren, wanden en zelfs dragende constructies.
Buiten deze materialen groeit de lijst verder met opties zoals schimmels, stro, kalkhennep en biocomposieten. Elk materiaal heeft unieke eigenschappen die geschikt zijn voor specifieke toepassingen in de bouw.
De obstakels voor biobased bouwen
Eerder is het punt van haalbaarheid en geld al benoemd. Een zeer terecht argument dat genoemd wordt, is dat de industrie moet veranderen. Hoogleraar Urban Futures Maarten Hajer schetst in het artikel een duidelijk dilemma: Eerst moet er een vraag ontstaan naar materialen zoals hout en hennep, maar als de vraag achterblijft, gebeurt er weinig (NOS, 22-11-24).
Dit argument kan echter redelijk eenvoudig weerlegd worden, toch? De NOS benoemt dit ook zelf in haar artikel: Als er één schaap over de dam is, volgen er meer. En het gaat in de bouw ook juist om pionieren en dingen uitproberen. Daarin onderscheiden sommige van onze klanten zich ook zo duidelijk: Zij richten zich op één speciaal product (of een speciale manier van bijvoorbeeld metaal bewerken) en specialiseren zich daar volledig in. Dat zou bij Biobased bouwen ook het geval kunnen zijn. De NOS noemt ook een prachtig voorbeeld van een bedrijf uit Groningen. Albert Dun uit Groningen teelt hennep en maakt er isolatiemateriaal van. Ook hij benoemt het punt van de vraag die achterblijft. Het is ook niet een onterecht argument, maar Albert maakt ook dunnetjes duidelijk waar een oplossing zit: Je moet ook maar gewoon beginnen! In het buitenland verkoopt het al goed, in Nederland gaat dit ook de toekomst zijn.
Een andere uitdaging die genoemd wordt in het NOS-artikel, zijn de kosten. ‘Biobased bouwen is nu nog fors duurder dan traditioneel bouwen. Mensen willen best een duurzaam huis, maar het prijskaartje schrikt hen af. “En dat maakt bouwbedrijven huiverig om de overstap te maken.” Natuurlijk is het daarbij dan van belang dat de overheid bouwbedrijven stimuleert door middel van bijvoorbeeld subsidies om over te gaan op Biobased bouwen (wat al gebeurt: 200 miljoen euro, dank NOS voor deze cijfers). Maar het ligt ook aan de instelling: Opnieuw willen wij noemen dat sommige van onze klanten (of partners) een proactieve houding innemen en zich al specialiseren, waarbij duurzaamheid meer en meer een kernwaarde wordt van het bedrijf. Dit kan ook al gekoppeld worden aan biobased bouwen, oftewel: De weg voor biobased bouwen wordt meer en meer gebaand en de deur staat in ieder geval wijd open!
Wat moet er nu gebeuren?
De tijd dringt. Als Nederland in 2030 echt 30 procent van de nieuwbouw biobased wil hebben, moet de hele bouwsector versnellen. Hier zijn een paar stappen die cruciaal zijn:
- Meer investeringen in productiefaciliteiten: Nieuwe hout- en hennepfabrieken zijn nodig om de productie op te schalen en de kosten te verlagen. Beginnen, niet makkelijk, wel gewaagd, gedurfd en uit onze praktijkvoorbeelden (bekijk vooral de andere Bouwverhalen) blijkt het ook meer dan mogelijk te zijn.
- Stimuleren van vraag: Consumenten moeten bewust worden gemaakt van de voordelen van biobased bouwen. Denk aan campagnes, voorbeeldprojecten en aantrekkelijke subsidies.
- Aanpassen van regelgeving: Bouwvoorschriften moeten eenvoudiger worden gemaakt voor biobased materialen, zodat innovaties sneller kunnen worden toegepast.
- Samenwerking in de keten: Leveranciers, bouwers, projectontwikkelaars en overheden moeten samen optrekken om obstakels weg te nemen.
Biobased: opnieuw een wereld van mogelijkheden
Wij vonden dat het artikel van NOS redelijk genuanceerd was en een aantal cijfers goed weergeven, maar dat het te weinig daadkrachtig was. Daarom onze oproep aan de Bouwsector: Start, je bent niet te vroeg, maar pas op dat je niet te laat komt! De potentie ligt er in de bouwsector. Nu nog de daadkracht.
Minder lezen over dit onderwerp? Check dan het NOS-artikel:
